Το ευρωπαϊκό πλαίσιο επαγγελματικών προσόντων

H ΕΕ δημιούργησε το ευρωπαϊκό πλαίσιο επαγγελματικών προσόντων (ΕΠΕΠ) που λειτουργεί ως μηχανισμός μετατροπής για την ευκολότερη κατανόηση και συγκρισιμότητα των επαγγελματικών προσόντων που προβλέπονται στις διάφορες χώρες. Το ΕΠΕΠ υποστηρίζει τη διασυνοριακή κινητικότητα των εκπαιδευομένων και των εργαζομένων και προωθεί τη διά βίου μάθηση και την επαγγελματική ανάπτυξη σε όλη την Ευρώπη.

Τί είναι το ΕΠΕΠ;

Το ΕΠΕΠ αποτελεί ένα πλαίσιο με 8 επίπεδα αναφοράς που βασίζεται στα μαθησιακά αποτελέσματα για όλους τους τύπους των προσόντων. Χρησιμεύει ως μηχανισμός μετατροπής μεταξύ των διαφόρων εθνικών πλαισίων επαγγελματικών προσόντων. Συμβάλλει στη βελτίωση της διαφάνειας, της συγκρισιμότητας και της φορητότητας των επαγγελματικών προσόντων και καθιστά δυνατή τη σύγκριση προσόντων από διαφορετικές χώρες και ιδρύματα.

Το ΕΠΕΠ καλύπτει όλους τους τύπους και όλα τα επίπεδα προσόντων και η χρήση μαθησιακών αποτελεσμάτων καθιστά σαφές τι γνωρίζει, τι κατανοεί και τι είναι σε θέση να κάνει ένα άτομο. Το επίπεδο αυξάνεται ανάλογα με το επίπεδο επάρκειας, το επίπεδο 1 είναι το χαμηλότερο και το 8 το υψηλότερο. Το σημαντικότερο είναι ότι το ΕΠΕΠ συνδέεται στενά με τα εθνικά πλαίσια επαγγελματικών προσόντων. Η σύνδεση αυτή του επιτρέπει να χαρτογραφεί όλους τους τύπους και τα επίπεδα προσόντων στην Ευρώπη, τα οποία καθίστανται όλο και περισσότερο προσβάσιμα με τη βοήθεια βάσεων δεδομένων για τα επαγγελματικά προσόντα.

Το ΕΠΕΠ συστάθηκε το 2008 και αργότερα αναθεωρήθηκε το 2017. Η αναθεώρησή του διατήρησε τους κύριους στόχους για την καλλιέργεια διαφάνειας και αμοιβαίας εμπιστοσύνης στο τοπίο των επαγγελματικών προσόντων στην Ευρώπη. Τα κράτη μέλη ανέλαβαν τη δέσμευση να αναπτύξουν περαιτέρω το ΕΠΕΠ και να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητά του για τη διευκόλυνση της κατανόησης, από τους εργοδότες, τους εργαζομένους και τους εκπαιδευομένους, των εθνικών και διεθνών επαγγελματικών προσόντων και των προσόντων που έχουν αποκτηθεί σε τρίτες χώρες.

Ποιες χώρες αφορά;

Πέρα από τα κράτη μέλη της ΕΕ άλλες 11 χώρες συμμετέχουν στην εφαρμογή του ΕΠΕΠ, και συγκεκριμένα η Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και η Νορβηγία (χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου), η Αλβανία, η Βόρεια Μακεδονία, το Μαυροβούνιο, η Σερβία και η Τουρκία (υποψήφιες χώρες), η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Κοσσυφοπέδιο **(δυνητικοί υποψήφιοι) και η Ελβετία.

Ποιος άλλος συμμετέχει;

Η συμβουλευτική ομάδα για το ΕΠΕΠ, που συστάθηκε το 2008, αποτελεί το κεντρικό φόρουμ συζήτησης μεταξύ της Επιτροπής, των χωρών και των ενδιαφερόμενων μερών από τον κόσμο της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, της απασχόλησης και της κοινωνίας των πολιτών. Ο ρόλος της συμβουλευτικής ομάδας είναι να εξασφαλίζει τη συνολική συνοχή και να προάγει τη διαφάνεια και την εμπιστοσύνη στη διαδικασία συσχέτισης. Τα πρακτικά και τα έγγραφα των συνεδριάσεων της συμβουλευτικής ομάδας δημοσιεύονται στο μητρώο των ομάδων εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής.

Το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης (Cedefop) και το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης (ETF), ως ευρωπαϊκοί οργανισμοί, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη στήριξη της εφαρμογής του ΕΠΕΠ.

Το δίκτυο ENIC/NARIC είναι ένα δίκτυο εθνικών κέντρων που έχει συσταθεί για την άμεση στήριξη φορέων και πολιτών κατά την αναγνώριση ακαδημαϊκών τίτλων.

Το ΕΠΕΠ λειτουργεί συνδυαστικά με άλλα ευρωπαϊκά και διεθνή μέσα που στηρίζουν την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων.

Στη σύσταση του Συμβουλίου, της 26ης Νοεμβρίου 2018, σχετικά με την προαγωγή της αυτόματης αμοιβαίας αναγνώρισης των τίτλων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και κατάρτισης, καθώς και των αποτελεσμάτων περιόδων μάθησης στο εξωτερικό, το ΕΠΕΠ αναγνωρίζεται ως μέσο ενίσχυσης της διαφάνειας και της εμπιστοσύνης μεταξύ των εθνικών συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης.
Η οδηγία 2005/36/ΕΚ καλύπτει την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων στην ΕΕ, καθώς επιτρέπει στους επαγγελματίες να διασχίζουν τα σύνορα και να ασκούν το επάγγελμά τους ή να παρέχουν υπηρεσίες στο εξωτερικό.
Η Σύμβαση της Λισαβόνας για την αναγνώριση των προσόντων είναι διεθνής συμφωνία που θεσπίστηκε από την UNESCO και το Συμβούλιο της Ευρώπης και καθιστά δυνατή την αναγνώριση των ακαδημαϊκών προσόντων στην Ευρώπη και πέραν αυτής.
Το ΕΠΕΠ είναι συμβατό με το πλαίσιο επαγγελματικών προσόντων για τον ευρωπαϊκό χώρο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και με τους περιγραφικούς δείκτες κύκλων του πλαισίου αυτού. Το πλαίσιο συμφωνήθηκε από τους αρμόδιους για την εκπαίδευση υπουργούς στο πλαίσιο της διακυβερνητικής διαδικασίας της Μπολόνια το 2005.

Τι είναι η διαδικασία συσχέτισης;

Η σύσταση σχετικά με το ΕΠΕΠ καλεί τα κράτη μέλη να συσχετίσουν τα εθνικά τους πλαίσια ή συστήματα επαγγελματικών προσόντων με το ΕΠΕΠ, προκειμένου να καθοριστεί μια σαφής και διαφανής σχέση μεταξύ των εθνικών επιπέδων επαγγελματικών προσόντων και των οκτώ επίπεδων του ΕΠΕΠ. Τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να αναθεωρούν και να επικαιροποιούν, όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο, τη συσχέτιση των επιπέδων των εθνικών πλαισίων ή συστημάτων επαγγελματικών προσόντων με τα επίπεδα του ΕΠΕΠ.

Κάθε χώρα που θέλει να συσχετίσει τα εθνικά επίπεδα επαγγελματικών προσόντων της με το ΕΠΕΠ οφείλει να καταρτίσει λεπτομερή έκθεση συσχέτισης με βάση τα 10 κριτήρια συσχέτισης του ΕΠΕΠ που έχουν συμφωνηθεί με το παράρτημα ΙΙΙ της αναθεωρημένης σύστασης σχετικά με το ΕΠΕΠ. Οι εθνικές εκθέσεις συσχέτισης υποβάλλονται στη συμβουλευτική ομάδα του ΕΠΕΠ, η οποία τις εγκρίνει, εάν ικανοποιούν τα κριτήρια συσχέτισης.

Αφότου γίνει η συσχέτιση των εθνικών πλαισίων στο ΕΠΕΠ, όλα τα νέα προσόντα (π.χ. πιστοποιητικά, διπλώματα, συμπληρώματα πιστοποιητικών, συμπληρώματα διπλωμάτων) και/ή βάσεις δεδομένων θα πρέπει καταρχήν να περιέχουν σαφή αναφορά στο κατάλληλο επίπεδο ΕΠΕΠ και ΕθΠΕΠ.