Het Europees kwalificatiekader

De EU heeft het Europees kwalificatiekader (EKK, ook aangeduid met de Engelse afkorting EQF) ontwikkeld als een tool om diploma's en certificaten uit andere landen te vertalen, te verklaren en te vergelijken. Het EQF helpt iedereen die voor opleiding of werk naar een ander land wilt, en stimuleert bijscholing en professionele ontwikkeling in heel Europa.

Wat is het EKK?

Het EKK telt 8 niveaus op basis van leerresultaten en is een kader voor alle soorten kwalificaties. Het is het ideale instrument om de diverse nationale kwalificatiekaders te vertalen. Het kader zorgt voor transparantie, vergelijkbaarheid en overdraagbaarheid van kwalificaties en maakt het mogelijk om landen en instellingen met elkaar te vergelijken.

Het EKK omvat alle kwalificaties, ongeacht type en niveau, en de leerresultaten laten zien wat iemand weet, begrijpt en kan. Hoe hoger het niveau, hoe groter de capaciteiten (van 1 tot het hoogste niveau, 8). Het belangrijkste is dat het EKK nauw aansluit bij de nationale kwalificatiekaders, zodat het alle kwalificaties in Europa van elk type en niveau in kaart kan brengen. Er worden ook steeds meer databanken met kwalificaties toegankelijk.

Het EKK is in 2008 ingevoerd en in 2017 herzien. Bij die herziening zijn de kerndoelstellingen overeind gebleven: transparantie en wederzijds vertrouwen binnen het Europese kwalificatielandschap. De lidstaten hebben afgesproken het EKK verder te ontwikkelen en doeltreffender te maken in het bevorderen van een beter begrip van nationale en internationale kwalificaties en kwalificaties uit derde landen bij werkgevers, werkenden en lerenden.

Welke landen doen mee?

Naast de EU-lidstaten werken nog eens 11 landen aan de toepassing van het EKK, namelijk IJsland, Liechtenstein en Noorwegen (landen van de Europese Economische Ruimte), Albanië, Noord-Macedonië, Montenegro, Servië en Turkije (kandidaat-lidstaten), Bosnië & Herzegovina, Kosovo** (potentiële kandidaat-lidstaten) en Zwitserland.

Wie zijn er verder bij betrokken?

De in 2008 opgerichte EKK-adviesgroep is het centrale overlegforum voor de Commissie, landen en belanghebbenden uit de wereld van onderwijs, opleiding, werk en maatschappelijk middenveld. De adviesgroep ziet toe op de totale samenhang en bevordert transparantie en vertrouwen in het systeem. Notulen en documenten van de vergaderingen van de EKK-adviesgroep zijn te vinden in het register van deskundigengroepen van de Commissie.

Het Europees Centrum voor de ontwikkeling van de beroepsopleiding (Cedefop) en de Europese Stichting voor opleiding (ETF) spelen als Europese agentschappen een belangrijke ondersteunende rol voor het EKK.

Het ENIC/NARIC-netwerk bestaat uit nationale centra die instellingen en burgers persoonlijk helpen met de erkenning van academische kwalificaties.

Het EKK werkt ook samen met andere Europese en internationale instrumenten voor de erkenning van kwalificaties.

In de Aanbeveling van de Raad van 26 november 2018 over het bevorderen van de wederzijdse erkenning van kwalificaties van hoger onderwijs en opleiding en de resultaten van leerperioden in het buitenland wordt het EKK genoemd als een manier om de transparantie en het wederzijds vertrouwen in onderwijs en opleiding te versterken.
Richtlijn 2005/36/EG heeft betrekking op de erkenning van beroepskwalificaties in de EU zodat gediplomeerden hun diensten ook in het buitenland kunnen aanbieden.
De Conventie van Lissabon over erkenning is een internationale overeenkomst onder beheer van de Unesco en de Raad van Europa die de erkenning van academische kwalificaties in Europa en daarbuiten mogelijk maakt.
Het EKK is in overeenstemming met het kwalificatiekader van de Europese ruimte voor hoger onderwijs en de daarin opgenomen cyclusdescriptoren. Dat kader is door de onderwijsministers goedgekeurd in het intergouvernementele Bolognaproces in 2005.

Wat is het relateringsproces?

In de Aanbeveling over het EKK worden de lidstaten opgeroepen hun nationale kwalificatiekaders of -systemen af te stemmen op het EKK, zodat er een heldere en transparante relatie ontstaat tussen de nationale niveaus en de acht niveaus van het EKK. Wanneer nodig moeten ze de referenties naar het EKK herzien.

Elk land dat zijn stelsel wil relateren aan het EKK moet een gedetailleerd relateringsverslag opstellen volgens de tien EKK-relateringscriteria van bijlage III bij de herziene EKK-aanbeveling. De nationale relateringsverslagen worden voorgelegd aan de adviesgroep, die ze accepteert als ze aan de relateringscriteria voldoen.

Als de nationale kaders eenmaal aan het EKK zijn gekoppeld, moeten alle kwalificaties die in het land worden afgegeven (bijv. diploma's, certificaten, getuigschriften of diplomasupplementen), en/of databanken daarvan in principe een duidelijke verwijzing bevatten naar het overeenkomstige EKK- of NKK-niveau.